“Verpleegkundigen hebben meer invloed dan ze denken”

Ook GGZ Delfland ontkomt niet aan de krapte op de arbeidsmarkt. Vacatures staan langer open, waardoor de druk op het personeel toeneemt. Extra belangrijk om goed te zorgen voor de huidige medewerkers, vindt Marieke Tetteroo, verpleegkundig specialist en manager langdurende klinische zorg binnen GGZ Delfland. Zo kunnen zij op een prettige manier hun werk blijven doen. “Bijvoorbeeld met zeggenschap: iemand met grip op zijn eigen beroepsinhoud is gemotiveerder.” Met de leergang LEZ is more moedigt ze verpleegkundigen en agogen aan om hun invloed te laten gelden.

Verpleegkundigen en agogen werken bij GGZ Delfland volgens de afspraken en richtlijnen van de organisatie. Maar soms stuiten ze in de praktijk op dingen die in hun ogen eigenlijk niet logisch, of zelfs hinderlijk zijn. Een verpleegkundige verbaast zich bijvoorbeeld over het schaarse activiteitenaanbod voor cliënten op de afdeling. Een andere collega merkt op dat tijdens de verpleegkundige overdrachtsmomenten informatie verloren gaat. Wat het ook is waar een verpleegkundige collega tegenaan loopt, als het aan Marieke Tetteroo ligt, kun je in zo’n geval het beste leiderschap tonen en zorgen dat het verandert. “Veel verpleegkundigen beseffen niet hoeveel invloed ze kunnen hebben”, zegt ze. “Dat gaat van dit soort voorbeelden op de werkvloer tot grotere veranderingen in het beleid van GGZ Delfland, zoals meer digitalisering.”

Wetenschappelijk onderbouwd model

Met de leergang ‘LEZ is more’ wil Marieke – samen met haar collega’s Janneke Dijkshoorn, Richard Vijverberg en Dianne Hoogendam – verpleegkundigen en agogen die verbetermogelijkheden zien, leren hoe ze die in de praktijk kunnen brengen. Het leiderschapstraject is onderdeel van het bredere programma ‘Excellente zorg voor verpleegkundigen’, dat Marieke in 2014 introduceerde bij GGZ Delfland. Dit programma is ontwikkeld in Amerika om verpleegkundig medewerkers te binden aan de organisatie. Marieke: “Het bestaat uit een wetenschappelijk onderbouwd model met acht elementen die je nodig hebt om als verpleegkundige of agoog je werk prettig te kunnen doen, zodat je in staat bent goede kwaliteit zorg te bieden. Denk aan werken met vakbekwame collega’s, een professionele relatie met artsen, passende ontwikkelmogelijkheden en zeggenschap over je eigen werk. Het bestuur van een zorginstelling kan het model als richtlijn gebruiken om na te gaan in hoeverre alle elementen op orde zijn. Maar verpleegkundigen en agogen kunnen er natuurlijk ook zelf over in gesprek gaan met elkaar of met hun leidinggevende.”

Verpleegkundigen en agogen nemen steeds meer initiatief

Binnen GGZ Delfland – maar ook landelijk, bij de beroepsvereniging Verzorgenden Verpleegkundigen (V&VN) – staan vooral de elementen ‘zeggenschap’ en ‘leiderschap’ centraal. “Je kunt natuurlijk nooit aan alles tegelijk werken”, legt Marieke uit. “En er ging al veel goed bij GGZ Delfland toen we hiermee begonnen, bijvoorbeeld op het gebied van scholingsmogelijkheden. In de afgelopen jaren hebben we ons daarom gericht op het vergroten van vakmanschap, zeggenschap en leiderschap. Er zijn verschillende inspraakorganen opgezet, zodat verpleegkundigen en agogen met de bestuurder en de directie kunnen samenwerken aan verpleegkundige en agogische beleidsthema’s – bijvoorbeeld wanneer er een nieuwe afdeling geopend wordt.”

Er is in de afgelopen jaren flinke vooruitgang geboekt, ziet Marieke. “Verpleegkundigen en agogen zijn gaan inzien hoe belangrijk het is om gehoord te worden. Doordat het dankzij de nieuwe overlegorganen meer vanzelfsprekend is om mee te praten over alle organisatie-uitdagingen die hen raken, nemen ze ook vanzelf meer initiatief om hun werkomgeving te verbeteren. Een mooi voorbeeld: onlangs heeft de verpleegkundige en agogische staf, de VAS, een event georganiseerd voor hun achterban om hen op een motiverende manier te betrekken bij toekomstige uitdagingen en ontwikkelingen binnen GGZ Delfland.”

LEZ is more: hoe breng je goede ideeën in de praktijk?

Met de leergang LEZ is more (Leiders in Excellente Zorg) wil Marieke nog een stapje verder gaan. “Het programma is een kans voor mensen met goede ideeën die daar meer mee willen. Met LEZ is more gaan we hen leren hoe ze die ideeën uitgevoerd krijgen. En we gaan met hen hun organisatorische en leiderschapsvaardigheden verder ontwikkelen.” In een traject van een halfjaar komen de deelnemers acht keer bij elkaar en werken ze tegelijkertijd op de werkvloer aan een project dat ze zelf bedacht hebben: een verandering die ze graag willen doorvoeren. Daarin worden ze begeleid door Marieke en haar team. “We leren de deelnemers enerzijds meer over de organisatie en hoe die precies werkt. Om iets gedaan te kunnen krijgen, is het goed om de bredere context waarin je werkt te kennen. Wat houdt een bestuurder eigenlijk bezig? Waar let een financieel medewerker op? Daarnaast besteden we aandacht aan de manier waarop je jezelf kunt inzetten als ‘instrument’. Als je iets constateert wat beter kan, hoe krijg je je team dan mee? Hoe pak je de verandering projectmatig aan, en hoe vergroot je je netwerk?”

Deelnemers zetten echte verandering in gang

De leergang eindigt met een scholingsdag voor alle geïnteresseerde collega’s, zodat ook zij de resultaten van de projecten kunnen horen. “We zorgen bovendien dat de resultaten goed geborgd worden in de organisatie”, zegt Marieke. “Daarmee blijft het niet bij een eenmalig project, maar zetten de deelnemers echte verandering in gang.” Klinisch en ambulant verpleegkundigen en agogen mogen zichzelf aanmelden voor LEZ is more, maar ze kunnen ook worden aangedragen door hun leidinggevende. Die laatste moet er wel voor zorgen dat de deelnemer tijdens zijn werk de ruimte krijgt om aan het project te werken. Vooruitkijkend verheugt Marieke zich al op de resultaten van het traject. “Het zou fijn zijn als de deelnemers zich na de leergang nog meer betrokken voelen bij GGZ Delfland en bijvoorbeeld met ons gaan meedenken over hoe we het personeelstekort kunnen oplossen. Maar het allermooiste resultaat zou natuurlijk zijn dat ze met nóg meer plezier hun werk doen.”